Nisma e qeverisë shqiptare për amnistinë fiskale, e konkretizuar në një projektligj i cili krijon premisat për një amnisti fiskale dhe penale me një afat 1-vjeçar, është diskutuar në një panel me ekspertë të qeverisë dhe me përfaqësues të bizneseve ku i pranishëm ishte edhe Kryeministri Rama.
Lidhur me amnistinë, ministrja e Ekonomisë dhe Financave Delina Ibrahimaj u shpreh se, “është e rëndësishme rritja e kapitaleve me qëllim që të financohen të gjitha ato projekte të mëdha investimi që ne kemi të parashikuara. Në Shqipëri kemi një historik ku prej 30 vitesh kemi pasur një normë informaliteti të lartë të parasë jashtë banke, e cila sigurisht jo e gjitha është informale por pjesë e saj është informale. Është e nevojshme që të ngrihen strukturat dhe kapacitetet në mënyrë që të krijohet një vit zero ku mos të ketë më mundësi që këto para të qarkullojnë jashtë bankave apo që evazioni të materializohet. Dhe pikërisht viti zero është ky! Nëpërmjet amnistisë fiskale dhe penale ne do të bëjmë të mundur që këto para të legalizohen, do t’i japim një mundësi çdo shqiptari që të gjithë paranë nga puna e padeklaruar apo nga pasqyra financiare të deklaruara të krijuara në një historik 30 vjeçar të pasurisë së ekonomisë që kemi jetuar, të mund të legalizohen dhe kjo nuk bëhet vetëm me qëllim rritjen e të ardhurave në buxhetin e shtetit, por në situatën ekonomike në të cilën ndodhemi, është e rëndësishme që ekonomia të marrë inpute dhe të zhvillohet nëpërmjet këtyre kapitaleve që do të futen në sistem nëpërmjet ligjit të amnistisë fiskale dhe penale”.
Projektligji synon garantimin e procedurave transparente për të mundësuar ligjësimin e pasurive të padeklaruara ose të paregjistruara tërësisht apo pjesërisht.
***
Fjala e Kryeministrit Edi Rama: Shumë faleminderit të gjithëve për praninë!
Unë nuk po ngrihem vetëm për një arsye, sepse dëshiroj që të ketë një diskutim dhe ne jemi përpjekur të ftojmë të gjithë ata që, në një mënyrë apo në një tjetër, janë të përfshirë në këtë proces, me ose pa dashjen e tyre, si rezultat i kësaj nisme të qeverisë dhe ndërkohë, kemi ndjekur me shumë vëmendje të gjitha kritikat apo edhe goditjet nën brez, në ndonjë rast edhe të porositura kundër amnistisë, i kemi analizuar.
Për këtë arsye, unë kam ftuar këtu, bashkë me mua, edhe zëvendës sekretaren e Këshillit të Ministrave, e cila është në të njëjtën kohë juriste, për të bërë edhe një paraqitje të shkurtër të këtyre kritikave më thelbësore dhe të versionit tonë në raport me këto kritika.
Unë dua të them disa gjëra që mbase nuk u prekën këtu, po mbase dhe ndonjëra prej tyre u prek.
Së pari, dua t’i kujtoj të gjithëve, veçanërisht partnerëve tanë shumë të çmuar ndërkombëtarë, që bota është në luftë, Shqipëria është pjesë e kësaj lufte dhe ndryshe nga shumë vende të tjera, Shqipëria ka marrë një vendim me një kosto shumë të lartë, kosto e cila, nëse lufta zgjat përtej një limiti të caktuar, mund të bëhet tërësisht e papërballueshme. Ky vendim është që fatura e energjisë, e cila sot në tregun ndërkombëtar po i afrohet 500 eurove për megaVat, nga 50-60 që ishte përpara luftës, apo më saktë përpara kësaj krize, sepse filloi më përpara, të mos reflektohet në faturën e energjisë së familjeve dhe biznesit të vogël. Nga dalin këto para?
Ndërkohë që ne jemi shumë të vetëdijshëm që paketa jonë e parë e mbështetjes për ata më të prekurit nga inflacioni nuk ka zgjidhur të gjithë hallin, një hall që vazhdon ndërkohë që paketa ka përfunduar.
Dua t’ju kujtoj që ideja e amnistisë është një ide shumë e vjetër në Shqipëri, nuk është ideja ime dhe asnjëherë nuk është materializuar siç duhet nga një presion i caktuar i brendshëm dhe i jashtëm, që besoj ka pasur arsye që sot nuk ekzistojnë më. Nuk ekzistojnë më faktikisht. Shqipëria, në atë kohë kur janë provuar amnistitë e tjera, nuk ka qenë e strukturuar siç është sot. Jo se sot strukturimi është tërësor dhe i mjaftueshëm por sot Shqipëria ka një sërë strukturash që, me efikasitet, mund të garantojnë, atë që tha eksperti britanik, që e falenderoj shumë për ardhjen e tij sepse përfaqëson një nga strukturat më të famshme në botë për luftën kundër pastrimit të parave, implementimin.
Ne nuk e kemi menduar sot amnistinë. Ne amnistinë e kemi menduar që ditën e parë që kemi ardhur në qeveri 9 vjet të shkuara, por nuk e kemi propozuar as vitin e parë, as vitin e dytë, as të tretin, as të katërtin, as të pestin, as të gjashtin sepse kemi qenë të vetëdijshëm që ishte një ide të cilës nuk i kishte ardhur koha, siç nuk i kishte ardhur koha dhe idesë tjetër për ligjin e kanabisit mjekësor. Propozimin e parë e kemi bërë pasi na ra një gjëmë e madhe mbi kokë, siç ishte tërmeti.
Natyrisht, e tha dhe miku ynë nga Britania e Madhe, qeveritë kur angazhohen për amnisti, angazhohen në funksion të thithjes së parasë dhe nxjerrjes së parasë nga e zeza në të bardhë, kjo nuk diskutohet, se nuk i bëjnë kot dhe t’i vish Shqipërisë dhe t’i thuash “Shiko se amnistia është diçka e papranueshme”, kjo është mungesë respekti për Shqipërinë dhe për qeverinë e Republikës së Shqipërisë dhe si gjithmonë dhe si kurdoherë, të gjithë miqve të shtrenjtë dhe partnerëve tanë, unë dua t’i them; respekti reciprok është A-ja e punës sime në funksion të drejtimit të qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe me respekt mund të bëhet çdo kundërshti, me respekt mund të refuzohet çdo ide, por ta trajtosh Shqipërinë si një vend me bisht, ndërkohë që amnistia është bërë dhe bëhet në mënyrë të rregullt, pa asnjë polemikë, në të gjitha vendet që ne na japin mësime dhe që ne mësimet i pranojmë me shumë kënaqësi, kjo nuk është as gjëja e drejtë, nuk është gjëja e duhur dhe nuk është as gjëja që çmon respektin, gati-gati pa kushte, që ka Shqipëria ndaj partnerëve të saj.
Ne kemi bërë një punë gati tre vjeçare sepse tërmeti na shtyu të themi që ta bëjmë. Argumentet që na i dhanë ishin të vlefshëm dhe prandaj ne e shtymë këtë proces. Edhe pse do ta kishim pasur shumë më të lehtë të merrnim votat në parlament në atë kohë. E shtymë këtë proces, sepse e para, sistemi ynë, e gjithë ngrehina ligjore kundër pastrimit të parave nuk ishte akoma e ngritur. Kjo ishte e para. Sot e kemi të ngritur të gjithën.
E dyta, strukturat e reja të drejtësisë nuk ishin akoma të ngritura. Sot janë të ngritura.
E treta, procesi i fiskalizimit nuk ishte akoma i ngritur, sot është i ngritur dhe të çohen dhoma tregtie me flamuj të vendeve partnere dhe të bëjnë fletë rrufe për këtë iniciativë të qeverisë, kjo është vetëm mungesë respekti për sovranitetin, për dinjitetin dhe për të drejtën e Shqipërisë për të pasur ambicien e saj, nuk ka asgjë tjetër sepse institucionet financiare patjetër mund të kenë kundërshtitë e tyre legjitime. Institucione të luftës kundër krimit, kundër pastrimit të parave etj patjetër mund të kenë, por dhoma tregtie, hajde ma nxirrni një biznesmen në Shqipëri, një biznesmen në Shqipëri që të çohet dhe të thotë, “nuk duhet amnistia”. Ma nxjerre një kryetar dhome tregtie, përjashto kryetaren e kryetarëve që është Inesi që s’është marrë ndonjëherë me biznes që nuk ka bërë një transaksion të fshehtë, një, përfshirë dhe kryetarët e dhomave me flamujt e vendeve partnere. Dhe nuk flas këtu me hipoteza, me fakte!
Të diskutosh për thelbin, të diskutosh për elementët e ligjit është gjëja që ne duam por të vësh përpara një barrierë që “kjo nuk bëhet”, kjo është e papranueshme. Kjo s’bëhet se shqiptarët janë kriminelë? apo kjo s’bëhet se paratë e shqiptareve duhet të rrinë jashtë? Të flasim hapur, pse nuk behet kjo? Se paratë e shqiptareve janë më mirë aty ku janë jashtë? Patjetër që është legjitime, shqiptarët janë në disa vende te Europës pjesë strategjike e motorëve ekonomikë të atyre vendeve, kjo dihet, sot që flasim. Ata shqiptarë që 30 vite përpara, 20 vite përpara priteshin me këmbët e para liheshin sikur të ishin kafshë nëpër porte, nëpër aeroporte, trajtoheshin sikur të ishin të gjithë kriminelë, vrasës, drogaxhinj, ata janë sot pjesë e motorëve të ekonomisë të disa vendeve te Europës, por ata kanë punuar nga dy punë e nga tre punë, ata kanë punuar në të zezë dhe paratë në të zezë nuk i kanë marrë nga Shqipëria, i kanë marrë nga pronarët e tyre europianë, që të themi të vërteten, e vërteta na ndihmon të gjithëve. I kanë marrë nga pronarët e tyre europianë dhe një pjesë të parave të tyre në të zezë ata nuk kanë mundësi sot t’i çojnë nëpër banka.
Sot një emigrant shqiptar nga Anglia, meqë Anglia e ka merak të madh amnistinë fiskale dhe ka të drejtë ta ketë merak për hir të së vërtetës pasi ka shumë emigrantë shqiptarë në Angli, përcjell një shumë qesharake eurosh, këtu duhet të heqë picirin! Dhje jo vetëm kaq, por për të marrë përsipër të blejë këtu një apartament duhet të ketë në qafë të gjithë shtetin shqiptar, me prokurori e me inspektorë e me pastrime e me larje e me tharje, për çfarë? Për paratë që ka bërë me punë atje? Pse? Nuk blen dot një pronë në vendin e vet se i dalin përpara 700 struktura në 700 lloj formash, njerëz këtu në këtë vend. Mos ta bëjmë amnistinë dhe çfarë?
Mendoni se po nuk u bë amnistia Shqipëria do bëhet një vend që do formalizojë “Cash”-in e jashtëzakonshëm që ka? Është vendi më “cash” në Evrope, e dinë të gjithë sepse është vendi që s’ka bërë kurrë një formalizim real të parasë, është vendi që ka hyrë i fundit, i fundit fare në treguan bankar. Kur të tjerët kishin banka, ne kishim llogaritarët e kooperativës. Bankat, na thuhej se ishin gjakpirëse të popullit. Taksat na thuhej që ishin rrjepje e popullit. Kreditë na thuhej se ishin tradhti ndaj popullit dhe bankine e parë private në Shqipëri ne e kemi bërë ne fund te viteve ’90. Dhe pastaj bëjmë vetting dhe i kërkojmë njerëzve fatura për këpucët që kanë blerë në Greqi në ’91. Si bëhet kjo? Kjo nuk funksionon.
Isha me kryeministrin e Holandës dhe më tregoi se Holanda ka bërë një amnisti totale fiskale dhe penale pas Luftës së Dytë Botërore. Holanda, tregtarët më të mëdhenj të botës! Njerëzit që edhe ujin e detit e kthyen në pasuri, që i kanë patur bankat bashkë me djepin. Kur lindnin holandezet i fusnin në djep edhe kishin dhe bankën brenda. E ka bërë, të gjithë e kanë bërë dhe ne nuk duhet ta bëjmë? Pse? Ah, ka risqe, patjetër që ka risqe. Unë nuk jam duke thënë se këtu ne po bëjmë një ligj që s’ka risk. Por e para, po bëjmë një ligj që e përmban Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, si të gjitha Kushtetutat e tjera. E dyta, po bëjmë një ligj që krahasuar me amnistitë fiskale dhe penale të bëra në vendet e Bashkimit Europian, është shumë më e shtrënguar. Merrni shikoni nenet që tha ministri, është një kategori e tërë, jo një kategori por është që nga Presidenti i sotëm, i djeshëm, i pardjeshëm, tek deputetët e sotëm, të djeshëm të pardjeshëm, tek kryeministrat e sotëm, të djeshëm të pardjeshëm, me gjithë familjet e tyre tek gjykatësit, prokurorët, policët të sotëm, të djeshëm, të pardjeshëm tek nëpunësit e shtetit të sotëm, të djeshëm, të pardjeshëm, tatimet, doganat të sotëm, të djeshëm, të pardjeshëm me gjithë familjet e tyre dhe policë e të tjerë me gjithë familjet e tyre deri tek zyrtarë të zgjedhur të Kuvendit, guvernator, zëvendës guvernator, borde, stër-borde e të tjera, 34 lloj kategorish që janë të përjashtuar, nuk kanë shans të shkojnë edhe të deklarojnë para për të përfituar nga amnistia.
Të gjithë të tjerët, çfarë janë subjekte jo të terrorizmit por subjekte të operacionit Forca e Ligjit, pra jo thjesht njerëz të dënuar por edhe njerëz të hetuar dhe të dyshuar në Shqipëri dhe në Europë nuk kanë mundësi të amnistohen. Nëse policia britanike kanë subjekt që e ka në hetim nuk, ai subjekt nuk vjen këtu të vërë para asgjëkund. Shumë e thjeshtë kjo, për çfarë flasim ne tani?
Tjetra që është akoma më e rëndësishme të kihet parasysh sepse kur i lexon këto kritika kupton që, këtu s’ke të bësh me njerëz që e kanë lexuar ligjin dhe duan të përmirësojnë ligjin. Këtu kemi të bëjmë me njerëz që duan t’i thonë Shqipërisë “kjo nuk bëhet, ju nuk jeni në gjendje ta bëni këtë. Ju nuk jeni një vend i pjekur për ta bërë këtë, ju jeni me bisht”, se tjetër nuk ka. Se po të lexosh ligjin do thuash gjëra që i ka ligji dhe do thuash kështu apo ashtu dhe prandaj po i bëjmë dhe konsultimet dhe bujrum na thoni kështu apo ashtu, por jo “kjo s ‘bëhet”.
Dhe janë njerëz që nuk e kanë lexuar ligjin, se po ta kishin lexuar do të shikonin që amnistia përfundon në momentin që ti depoziton paratë. Ca do të thotë kjo? Do të thotë që në momentin e depozitimit të parave, nëse ti gjendesh në kushtet e cilitdo prej këtyre subjekteve që janë këtu, ato para sekuestrohen, pra nuk është si në rastin kur sot ti arreston një kriminel dhe për sekuestrimin e parave të tij ke një proces krejt tjetër e historira të tjera, jo, është me keq se kaq. Ato para sekuestrohen në momentin që personi del i lidhur me një nga këto subjekte.
Kështu që ne do ta bëjmë këtë ligj, që të jemi shumë të qartë. Ne këtë ligj do ta bëjmë dhe ne duam ta bëjmë sa më të mirë, për ketë arsye ligji ka pësuar edhe ndryshime, si rezultat edhe i sugjerimeve. Kemi vënë tavanin 2 milionë. 2 milionë euro familjare, jo personale, pra nuk mund të mblidhet një familje dhe secili të vërë nga 2 milionë euro, por 2 milionë familjare, e para.
E dyta kemi vendosur që për 5 vjet, se lexoja këto dhomat e tregtisë me flamujt e euro-atlantizmit që thoshin, “kjo është skemë, se do vijmë do t’i lënë këtu e do t’i nxjerrim nga dera tjetër”. Po si do t’i nxjerrin kur ligji thotë 5 vjet ti paratë do t’i sjellësh në Shqipëri, do t’i lësh në Shqipëri, do t’i investosh në Shqipëri, do t’i fusësh në Bankën e Shqipërisë, 5 vjet. Si do të bëhet kjo?
E fundit, e tha ministri i Drejtësie, ne kemi konsultuar popullin shqiptar për këtë, se kjo është e rëndësishme të kihet parasysh. Kemi bërë Këshillimin e parë Kombëtar, kemi ftuar të gjithë shqiptarët në anonimitetin më të plotë të japin opinionin e tyre, 66 % e thuajse gjysmë milionë shqiptarëve që morën pjesën në Këshillimin e parë Kombëtar kanë kërkuar që emigrantëve shqiptarë, se kjo bëhet për emigrantët në radhë të parë po dhe për ata që janë këtu, patjetër, dhe për ata që janë këtu. Çfarë do më thoni, do me thoni që Shqipëria do ta nxjerri “cash”-in të tërin në sipërfaqe me këto teoritë konvencionale që prit, prit se do vijë? Jo! Ky është një nga instrumentet. 66 % e thuajse gjysmë milionë shqiptarëve kanë thënë po, kjo duhet bërë. Tani këta njerëz kanë një të drejtë në këtë vend, apo nuk quhet?
Apo mjaftojmë 3 shqiptarë, me 3 flamuj të 3 dhomave të tregtisë që këta 66% e gjysmë milioni të çkonsiderohen? Unë mendoj qe është e para dhe unë jam i bindur që e gjitha kjo nuk vjen si rezultat i mos respektit për Shqipërinë. Vjen si rezultat i të marrit pak si lehtë të Shqipërisë edhe të marrurit pak si lehtë edhe të gjithë përfaqësuesve të këtij vendi si rezultat në fakt i asaj që ne i bëjmë vetes se nuk kanë faj partnerët. Kur në bëjmë këtu raporte për organizma ndërkombëtarë dhe ne këtu, shqiptarët, nxijmë dhe shkatërrojmë komplet imazhin e vendit tonë edhe ua hedhim atyre edhe ata i nxjerrin pastaj me emrat e tyre këto lloj raportesh, s’kanë faj ata. Se janë raporte bio nga Shqipëria, por kjo është temë tjetër. Kështu që kjo është pak a shumë qasja jonë.
Unë dua për të qenë konstruktiv sepse prandaj bëhet edhe ky debat, prandaj unë shkova deri në fund duke i thënë të gjitha ato gjëra që “nuk thuhen”, që te jemi shumë të hapur me njëri-tjetrin dhe nuk kemi si e bëjmë njëri-tjetrin për budalla këtu. S’kemi si e bëjmë për budalla njëri-tjetrin. Ne jemi një vend që po e tregojmë çdo ditë sa serioz jemi në marrëdhëniet me ndërkombëtarët dhe sa serioz jemi me partnerët dhe sa seriozë jemi në angazhimet tona. Çdo ditë po e tregojmë. Kemi të metat tona, kemi boshllëqet tona, kemi prapambetjen tonë sigurisht, por nga mendja jemi në rregull, nuk vëmë njeri përpara kur vjen puna për respekt dhe zv/sekretarja e përgjithshme e Këshillit të Ministrave, do ta lusja të thoshte për audiencën dhe për të tjerët dhe për konsultimet e mëtejshme, se këtu është dhe një hall tjetër shumë i madh, se nuk dua të përment këtu me emër, që ti do bësh debat, po s’duan të bëjnë debat. Kjo është edhe më e bukur. Po hajde pra t’i ballafaqojmë se ndoshta të gjitha këto që thamë ne, mbase të gjitha këto kanë kundërargumeta të atilla që ne të themi, “ok, jemi akoma në një fazë kur duhet të shohim për më tutje”, siç thamë tre vjet më parë, nga se u tërhoqëm ? Nga frika? Jo. U tërhoqëm sepse argumentet ishin shtrëngues. Sado të thoshim ne, jo po shiko këtu ishin fjalët të pambështetura në infrastrukturë. Sot kemi infrastrukturën e drejtësisë, të ngritur, sot kemi infrastrukturën kundër pastrimit të parave, të ngritur dhe jo infrastrukturën kundër pastrimit të parave se edhe nuk na nxorën. Na thanë keni bërë progres të madh por prapë keni shumë për të bërë. E kemi dëgjuar këtë që kur ishim të vegjël, na e thoshin ca të tjerë. Po jo kemi bërë progres aty, po ne kemi bërë aty gjera që nuk i kanë vendet e tjera. Kjo është e vërteta. Na kërkonin një ndryshim, i thamë, “na thoni kush e ka që ta marrim” dhe na thanë, “nuk e ka njeri po duhet ta bëni ju”. Shko kërkoja kryetarit të Bashkisë së New Yorkut dhe ndërmjetësuesit të “real estate” që t’i fusin në atë darën e Moneyval, t’ia kërkojnë një herë këtij Eric Adams, ca do të thotë. “Nuk e kanë në asnjë vend”, thanë, “por do ta bëni ju, Shqipëria” .
Ne kemi pranuar që kemi dhe në shqip atë shprehjen që thonë për të voglin, por ka një kufi. Çdo gjë ka një kufi sepse vetëm për budallenj nuk na bën dot njeri.
Edhe diçka tjetër përpara se të marri fjalën kushdo qoftë. Ata që janë kundra amnistisë duhet t’i përgjigjen një pyetjeje: A duhet Shqipëria të bëjë sistemin e deklarimit të plotë të pasurisë për të gjithë siç e kanë vendet e zhvilluara apo s’duhet ta bëjë?
Natyrisht që duhet ta bëjë, por si mund ta bëjë Shqipëria këtë në qoftë se nuk bën më parë një amnisti ku të gjithëve t’i jepet mundësia, që për 30 vitet e shkuara të formalizojnë paranë apo asetet e tyre duke marrë parasysh që në këto 30 vite dhe është mirë që ta mendojnë ata që kundërshtojnë amnistinë, 20, vetëm 20 janë me ekzistencë bankash në Shqipëri. 10 vitet e para janë pa banka sepse amnistia është në fakt hapësira e fundit e një tranzicioni drejt një shtrëngimi tjetër në funksion të llogaridhënies të çdo individi në raport me shtetin, të çdo individi si taksapagues në raport me bashkësinë.
Ne kemi nisur ta shtrijmë fashën e deklarimit individual të pasurisë, por faktikisht është e pamundur ta shtrijmë deri në fund për shkak se nuk mund t’i kërkosh njerëzve llogari deri në fund, nëse nuk i ke dhënë mundësinë të formalizojnë deri në fund atë që kanë, pasi në të shkuarën kanë pasur jo vetëm informalitet në punën e tyre, por kanë pasur një shtet që nuk i garantonte një sistem bankar. Është tamam si Holanda mbas luftës dhe në këtë sens, amnistia duhet parë edhe si një trampolinë për të shkuar në një nivel tjetër të zbatimit të ligjit në raport me paranë dhe në raport me pasurinë individuale, familjare të gjithsecilit. I keni parë proceset që bëhen? Janë procese që janë të domosdoshme, po në vetvete ka diçka që nuk shkon në ato procese sepse në vitet 90-të nuk ka pasur kush mend të mbajë fatura, për hir të së vërtetës, të mbajë dosje dhe gjithë ky formalizim i madh dhe horizontal nuk mund të bëhet pa një mundësi horizontale formalizimi të parasë edhe të aseteve, për të shkuar deri në deklarimin e pasurive. Sa pasuri të deklaruar ka Shqipëria sot në aspektin e pasurive të patundshme që është e nënvlerësuar si rezultat i mos deklarimit të drejtë? Mjafton të shikosh çfarë kanë sjellë rivlerësimet për të kuptuar se çfarë po flasim. Ne kemi bërë rivlerësime të pasurisë dhe prap nuk i kemi shkuar deri në fund. Janë mbi 1 miliard dollarë që kanë dalë mbi sipërfaqe nga e drejta e rivlerësimit të një kontrate të bërë për të marrë një apartament apo për të shitur një tokë. Se ka kryetarë dhomash tregtie që shesin toka. Janë në të drejtën e tyre, mos më keqkuptojë askush, por tjetër i shesin dhe tjetër i shkruajnë tokat edhe janë kundra amnistisë. Normal! Ne për të shkuar në një formalizim më të lartë, kemi nevojë për tu dhënë mundësinë njerëzve për të pastruar 30 vjet dhe pastaj ju themi, tani do ballafaqohesh me ligjin se nuk ke më çfarë na thua, “jo s’kisha faturën, jo s’e di ku i kam gjetur, jo s’e di nga më erdhën”.
Pse ndodh sot që për një transaksion ordiner të një emigranti për të blerë një gasoniere në Durrës turret gjithë dynjaja me prokurorë, me inspektorë? Pse? Kush është arsyeja? Sepse ne nuk e kemi fomalizuar paranë dhe çdo njeri është i dyshuar. Çdo transaksion është i dyshuar. S’i mund të dyshojmë ne të gjithë shqiptarët që sjellin para në Shqipëri? Në emër të kujt? Në emër të luftës globale kundër krimit të organizuar? Kjo është e padrejtë, por nuk kemi se çfarë bëjmë dhe jemi të detyruar ta bëjmë këtë, për sa kohë nuk i kemi dhënë mundësi që të formalizohet dhe për sa kohë nuk kemi krijuar bazën që t’i ndajmë, se duhen ndarë edhe pse në disa vende ndahen dhe bashkohen sipas nevojave elektorale. Kur ka zgjedhje bashkohen të gjithë shqiptarët dhe bëhen të gjithë kriminelë, kur s’ka zgjedhje ndahen, janë njerëz të punës, njerëz të mençur. E vërteta është që ka shqiptarë të angazhuar seriozisht në organizata kriminale që janë armiq të përbashkët të rendeve kushtetuese dhe demokratike të atyre vendeve dhe Shqipërisë dhe që ne duhet t’i luftojmë bashkarisht dhe për të cilët nuk ka amnisti as fiskale, as penale se s’ka si të ketë, por ka dhe shumë më tepër shqiptarë se ata, që ato para për të cilat këtu duhet të shkojnë të paguajnë prokurorët që t’i çlirojnë nga gjoja hetimet për pastrim, i kanë nxjerrë me djersën e ballit. Po përmend ballin që të mos përmend pjesë të tjera, se realisht kanë djersitur shumë, shumë fort shqiptarët dhe t’ua mohosh tani produktin e djersës së tyre, ta sjellin në vendin e tyre dhe ta sjellin me dinjitet dhe mos përballen me lloj-lloj qensh vendorë që shfaqen në forma të ndryshme si gjoja ligj zbatues, ky është minimumi jetik i respektit ose maksimumi i mosrespektit.
***
– E para, nuk duhet ti përgjithësoni të gjitha dhomat megjithatë juve thatë ‘disa’, kështu që faleminderit. Duhet të kuptoni skepticizmin e komunitetit të biznesit se duhet të ndajmë blerjen e apartamenteve, të gjithë kemi të afërm jashtë vendit dhe do donim të vinin dhe të investonin. Ajo që na shqetëson ne si komitet është: Çfarë mekanizmash mbrojtjeje kemi për bizneset aktual që kanë investuar ndërkohë që ngjitur me ta vjen dikush dhe ka këto incentiva që në terma makro jam e sigurte që do ndihmojë ekonominë, por çfarë mekanizmash mbrojtjeve kemi për këto biznese që kanë 30 vjet këtu? A mendoni se ka ardhur koha të kanalizohen siç bëtë me investitorin strategjik, ndoshta këto investime të reja të kenë në sektorë të caktuar apo në zona rurale, e cila është një nga direktivat e BE që zonat rurale duhen zhvilluar më shumë. A mos duhet ti mëshojmë sektorëve të caktuar?
Kryeministri Edi Rama: Të falënderoj! Së pari, nuk janë të gjitha dhomat njësoj, po i përmenda unë dhomat pastaj futemi në një situatë një pak më të komplikuar dhe nuk është mirë se unë e kam një parim, nuk e kam asgjë më asnjë dhomë, përkundrazi kam respekt për të gjitha dhomat dhe për të gjitha kuzhinat. Thelbi është që sipas meje, nuk mund të ketë dhomë tregtie, nuk mund të ekzistojë një dhomë tregtie reale që përfaqëson interesat e sipërmarrjes që të thotë jemi kundër amnistisë apriori. Kjo s’është dhomë tregtie pastaj. Kjo është tjetër gjë, por dhomë tregtie nuk është. Ndërkohë që mënyra se si e ngrini ju çështjen është debat. Janë argumenta dhe edhe një herë, ligji amnistisë fiskale është një ligj i vështirë, nuk është një ligj i thjeshtë. Patjetër që është një sfidë e vështirë, nuk është një sfidë e thjeshtë. Sigurisht që ka risqe se po të mos kishte risqe nuk do të kishim këtu gjithë partnerët duke dëgjuar kaq gjatë, por në fund fare thelbi është: Kundërshtimi apriori është i papranueshëm. Ndërkohë që çdo kundërshti debatohet. Tani një gjë kam unë, të jeni e sigurt, jo për shkak të tyre, të anëtareve te nderuar të dhomës suaj, por për shkak pikërisht të një sistemi i cili funksionon prej 30 vitesh dhe nuk ka bërë asnjëherë formalizim të parasë, e cila hyri në jetën e shqiptarëve në vitin 1990 si një e drejtë konkurrence edhe anëtarët tuaj të dhomës do jenë shumë të kënaqur me amnistinë, edhe ata më të rregulltit do kenë çfarë të përfitojnë nga amnistia, te jeni shumë të sigurtë, pavarësisht se s’mund ta thoni dhe s’duhet ta thoni, edhe më të rregulltit. Le të çohet një sipërmarrës shqiptar apo i huaj dhe të thotë, “jo nuk e dua këtë”. Sepse është sistemi, nuk është problemi i personit, as i kompanisë, është sistemi. Unë jua përmenda dhe ju thashë, kryetarë dhomash tregtie kanë prona, kanë toka, shesin toka. Bëjnë tjetër letër për shtetin, tjetër letër për atë blerësin. Pse duhet ta bëjnë këtë, pse duhet të vihen në këtë pozitë kur përfaqësojnë dhe interesat e biznesit dhe kur kanë dhe flamuj të nderuar të vendeve të mëdha? Ja pra, për këtë duhet amnistia, që edhe ata të çlirohen nga këto barra të së kaluarës. Ndërkohë që pastaj si adresohen në aspektin investime këtu apo investime atje, kjo është një temë tjetër.
Ne faktikisht e kemi bërë, mekanizmi është klasik, nuk kemi bërë asgjë. E vetmja gdhe që ne jemi munduar të bëjmë në këto 3 vjet, thuajse 3 vjet që punojmë duke marrë parasysh gjithë kriticizmin e herës, e fillimit, është pikërisht kjo. Të studiojmë gjithë amnistitë e bëra, të shikojmë të gjitha diferencat mes tyre dhe të kemi një amnisti e cila të jetë më e shtrënguara. Tani të gjithë partnerëve ju them, në vendet tuaja janë bërë amnisti, sillni ligjet e amnistive dhe nëse ju i keni më të shtrënguara, ne do i bëjmë siç i keni bërë ju. Asnjë nuk i ka më të shtrënguara seç i ka ky ligj i Shqipërisë. Amnisti fiskale dhe penale flas! Sillni siç i keni, çdo gjë më të shtrënguar që keni ju në amnistitë në vendet tuaja, ne do i fusim direkt në ligj pa diskutim fare, pa kushte. Por i keni më demokratike amnistitë, kështu që s’do na ndihmoni dot për t’i shtrënguar më shumë!
– Përshëndetje! Lidhur me qëndrimin e Dhomës Britanike të tregtisë në Shqipëri, në mënyrë krejt të pavarur ne ndajmë të njëjtin opinion me ekspertin Gibson. Shqipëria ka nevojë për vitin 0 sa më shpejt të jetë e mundur. Unë do flas edhe si anëtar edhe si themelues i komunitetit shqiptar në Londër dhe shqetësimet që ato kanë. Ju me të drejtë e thatë që ata ndihen të huaj në vendin e tyre për shkak të infrastrukturës 30- vjeçare. Do të ishte mirë që të gjithë ata që përfaqësojnë bizneset në Shqipëri të bashkëpunojnë për konsultime dhe më të detajuara me qëllim që të mbështetet nga të gjithë partnerët ky ligj dhe Shqipëria të fillojë të dalë në skenën ndërkombëtare me imazhin real të saj jo me imazhin e shformuar për shkak të mungesës së mbështetjes së vendeve aleate, për shkak të krijimit të një infrastrukture krejt formale ashtu siç luftohet dhe e kanë realizuar në vende të tjera. Do të kërkonim nga ana tjetër të merren masa seriozë për sa i përket konkurrencës së lirë. Shqipëria tashmë është e-Albania dhe do donim që kjo të funksiononte realisht. Kemi shqetësime nga anëtarët tanë, nga biznesi anglezm kur vjen puna për të konkuruar për projekte të ndryshme, do dëshironim që ato të kishin akses të menjëhershëm dhe të arrijnë që të jenë investitorë në Shqipëri.
Kryeministri Edi Rama: Shumë faleminderit i dashur, për këtë fundit dy fjalë. Kur ju kemi thënë atyre ne Gramsh që hidrocentrali do sjelli një bukuri dhe një begati të re, natyrisht që mendonin që flisnim për gjëra për të kaluar radhën në rastin më të mirë. Skavica jo vetëm që është garanci për sovranitetin energjitik të Shqipërisë që nuk e kemi sot. Sot shumë njerëz flasin pa ditur fakte e thonë, “çlidhje kemi ne me krizën energjitike, ne kemi hidrocentralet tona”, ndërkohë që ne sot jemi në vitin e katërt që rrezikon mesa shikojmë, po shpresojmë jo, të jetë i katërti vit radhazi me thatësirë ekstreme dhe kemi nevojë të importojmë energji, por edhe kur kemi vitin më të lagësht, në nuk e plotësojmë me të gjithë mbiprodhimin e të gjithë hidrocentraleve tona, nevojën për konsum energjetik në Shqipëri dhe ambicia jonë, vizioni ynë i për Shqipërinë e vitit 2030, programi ynë dhe plani që kemi në veprim është që Shqipëria të bëhet një vend sovran në energji dhe të kthehet në një eksportues neto të energjisë, pra energjia nga një burim shqetësimi të vazhdueshëm dhe nga një gropë që thith çdo vit para për të garantuar furnizimin e plotë si rezultat i nevojës për import, të kthehet në një sektor që sjell para nga eksporti dhe Skavica këtu është kyçi, ndërkohë që përtej kësaj, gjithë ajo kështjellë e shqiptarisë, zona, do të jetë 10 herë së paku, më tërheqëse dhe do të ketë 10 herë më shumë potencial turistik me liqenin që do të krijohet ndërkohë që për të gjithë ato banesa e toka do të merren masa sipas ligjit. Edhe për ato, llogaritë janë shumë të qartë. Nuk bëhet fjalë për shifra të mëdha kështu që edhe në rastin e Skavicës besoj që na takon ne të informojmë më shumë, por ka shumë dezinformim ka dhe shumë poshtërsi autoktone shqiptare, siç ndodh me çdo gjë që njeriu kërkon të bëjë në këtë vend ku ka një pjesë që fatmirësisht janë shumica, që thonë ok, ka një pjesë që do t’ju dalë vesi me shpirtin. Nuk kemi ça i bëjmë atyre kështu që mos ki asnjë merak ti që do merrem me Skavicën dhe me Dibrën. Dibra ka veç të mira përpara. Më e mira është përpara për Dibrën. Na ka dalë problem me tunelin për shkak të formacionit gjeologjik dhe ndërkohë që në tunelin e Llogarasë ecim më shumë shpejtësi, në tunelin e Murrizit ecim shumë ngadalë dhe prandaj është shtyrë pak afati dhe këto janë gjëra që nuk parashikohen dhe s’kemi ça i bëjmë, por Dibra më të mirën e ka përpara.
– Përshëndetje! Unë jam kreu i Shoqatës së Bimëve Mjekësore dhe Esencave të Shqipërisë. Unë dhe shoqata jonë e mbështesim duke argumentuar këtë projekt njësoj si rivlerësimet e aseteve. Megjithëse ne si shoqatë nuk kemi për të deklaruar shumë, ato që kemi i ka mbuluar rivlerësimi, e cila ishte edhe kjo një amnisti fiskale.
Kryeministri Edi Rama: Të falenderoj!
Nuk di të them për rastet që solle, por di të them që ne këtu kemi ftuar të gjithë, gjithmonë i ftojmë të gjithë dhe nuk besoj se ua kemi mbyllur derën ndonjëherë, ndokujt që mund të ketë qenë kritik apo mund të ketë kundërshtuar, të paktën flas për veten time, përkundrazi.
Për tu kthyer tek thelbi , përpara disa kohësh, kur isha kryetar bashkie, më kërkoi ndihmë një ambasadë për të blerë një godinë. I kishin vënë syrin një godine dhe nuk çanin dot. Ai që duhet ta shiste, tha “Si t’ia shes ambasadës unë, ata i duan të gjitha me letra”, domethënë e duan të gjithë transaksionin në dritë. “Unë gati jam”, tha, – “por po të më japin ca cash”. Ambasada nuk jepte cash, nuk e di si e kanë zgjidhur ambasadat më vonë por di që nëse flasim sot, edhe ambasadat flasin, edhe institucionet e tjera flasin, për ndërtimin si një sektor ku pastrohen para, ky nuk është një sekret. Ndërtimi është një sektor ku pastrohen para në New York, në Stamboll, në Londër e kudo. Çështja është, cili është mekanizmi këtu, si ndodh kjo, ku është problemi ynë dhe pse amnistia ne na ndihmon me këtë? Sepse tjetër është kontrata që i tregohet shtetit dhe tjetër është transaksioni që bëhet mes palëve. Nga rivlerësimet del qartë që kjo është historia dhe nuk mund ta lëmë të vazhdojë.
Këtu kthehem prapë tek tjetra. Nëse ne bëjmë amnistinë, i krijojmë shtetit mundësinë dhe të gjithë institucioneve mundësinë që bazuar në një vlerësim real të pasurisë të kërkojmë llogari. Mbas amnistisë është tjetër raporti mes një individi që kërkon të bëjë një transaksion dhe shtetit, është komplet tjetër sepse prezumohet që individit i është dhënë mundësia që të gjithë të ardhurat e veta t’i nxjerrë në dritë dhe nuk ka më çfarë diskuton me shtetin në rast se nuk përputhen llogaritë. Ashtu sikundër nuk ka më se si qytetarët të thonë, “Jo, ne nuk duam të bëjmë deklarim pasurie”, gjë që sot ne nuk ua kërkojmë dot të shtrirë në të gjithë trajektoren.
E fundit që kam për këtë, gjithë procesi i amnistisë është elektronik, nuk ka fare njerëz në mes. I gjithë sistemi se si do të funksionojë amnistia është sistem elektronik, transparent. Disa imagjinojnë që do marrin “cash” në Londër dhe do vijnë me “cash” nga Londra, me çantë e me thasë, do zbrazet Lodra e do mbushet Tirana. Nuk është ky film, nuk ndodh. Kështu ka ndodhur pas luftës kur i kanë bërë vetë amnistitë këto vendet e mëdha. Këtu nuk do ndodhë kështu. Këtu raporti është shumë i thjeshtë dhe i qartë dhe është i gjithi që kalon përmes një procesi sistemimi me bankat ndërkohë që shteti këtu, financat, inspektorët dhe gjithë këta problematikët nuk janë fare në mes. Këtu jemi në një situatë vetë-deklarimi elektronik, me përgjegjësinë ligjore dhe penale të personit sepse nëse dikush që i përfshihet në kategoritë e ndaluara arrin të filtrojë dhe kapet, i humbet të gjitha paratë, komplet, sekuestrohet i gjithi. Ato para nuk janë të amnistuara në rast se ti je në këto kategori, ti vetë-deklaron dhe futesh atje. Ne ku ta gjejmë, por nuk besoj se ka shqiptarë budallenj të këtij niveli sepse po ta bënin do ishte një efekt tjetër i amnistisë, që do vinin, do sillnin lekët, por nuk funksionon kështu.
– Përshëndetje! Le ta konsiderojmë sot një moment zero pikërisht për të ngritur sëbashku një strukturë që në përfundim të jetë e suksesshme shumë më tepër se ato dy amnistitë përpara që ka patur Shqipëria. Ka patur debate, është normale por sa më e qartë të jetë rruga që do ndiqet, mendoj që të gjithë do jemi pro. E dyta, do hyjnë këto fonde, nuk dimë sesa dhe nuk e kam këtë informacion, por e mira është që përveç faktit të buxhetit të shtetit ndoshta edhe mund të shtyjmë që ato kompani apo ata njerëz që do duan të investojnë këto fonde të dinë dhe ku, duke i dhënë prioritet atyre sektorëve që shteti në këtë moment ka prioritet, bujqësia, turizmi, energjia, ajo që thamë mund të ishin një gjë e mirë për tu bërë. Një mesazh tjetër që mund të japim është dhe për ato biznese të ndershme që janë skeptik…
Kryeministri Edi Rama: Ma gjej një, ka shumë biznese të ndershme por te lutem ma sill një që realisht e ka këtë shqetësim dhe nuk e do këtë amnisti. Një biznes që tw thotë jo se 100% të gjithë financave të mia unë kam 30 vjet që i kam në dritën e diellit. Jo për shkak të biznesit, për shkak të sistemit, të boshllëqeve që ka sistemi. Tani këto gjakrat e ndezur nuk e di ku i shihni ju por besoj se gjaku vlon tek të gjithë që të bëhet kjo punë, jo që të mos bëhet.
– Do doja ta lidhja sepse debatet kanë nisur përveç ndershmërisë dhe për faktin që po shikohet ligji për tatimin mbi të ardhurat. Ka apo s’ka lidhje me këtë, por nga shumë kompani ka ardhur që tw ketë norma interesi në këtë rast. Tatimi i vendosur të kishte mundësi të ishte disi më i lartë se e mendojnë se mund të jetë diskriminues për atë që bizneset paguajnë realisht, por kjo është e ndarë me ekonomistët që është një normë e pranueshme. Tjetra, Zoti Ahmetaj më përpara tha që kapitalet nuk duhet të lëvizin nga Shqipëria pa 5 vite. Unë mbaj mend që lexova se duke paguar një normë diku te 30%…
Kryeministri Edi Rama: Ka qenë një nga variantet, e kemi dëgjuar kritikën që kjo s’duhet të jetë dhe e kemi hequr. Është hequr!
– Është e vërtetë që ne po përballemi me çmime në rritje të energjisë dhe të ushqimit dhe është normale që çdo qeveri po përpiqet të marrë masa për t’i përballuar ato. Në këtë kontekst e mirëpresim shumë këtë konsultim publik. Mendoj që duhet të theksuar që amnistia është një akt balancues. Një akt i vështirë që do të sigurojë të ardhura, por edhe të sigurojë parashikueshmëri dhe besueshmëri në mënyrë që të jetë ne vendin e duhur. Kjo është arsyeja përse ne e mirëpresim gjithashtu konsultimin me MoneyVal dhe përpjekjen tonë të përbashkët për të trajtuar pastrimin e parave. Ju folët po kështu edhe për faktin që edhe shqiptarët që janë në BE të kualifikohen për këtë amnisti. Ndërkohë që këta janë tatimpagues edhe të shteteve tona dhe është shumë e rëndësishme që të sigurohet ligjshmëria e këtyre kursimeve përpara sesa ato të hynë në Shqipëri dhe ne presim me padurim që të punojmë me ju për të vendosur mekanizmat e duhur të kontrollit për ata rezidentë shqiptarë që qëndrojnë në BE. Kur vjen fjala për praktikën ndërkombëtare sa i takon amnistisë fiskale, është e vërtetë që në shumë vend amnistia fiskale është zbatuar si e tillë, po kryesisht për të ardhurat të cilat lidhen me fiskalitetin. Është diçka për të cilën duhet të flasim në ditët që vijnë.
Kryeministri Edi Rama: Po flas në anglisht sepse përgjithësisht nuk u besoj përkthyesve edhe pse përkthyesja që përkthen është fantastike por këtë dua ta them drejtpërdrejtë.
Ajo çfarë ju thatë është muzikë për veshët tanë. Kjo është gjithçka që kemi kërkuar për tu ulur dhe për ta bërë realitet në mënyrën më të mirë, por jo që të na thuhet apriori, pa filluar ende “jo, nuk duhet ta bëni”, “jo, nuk mund ta bëni”, “jeni shumë të ndërlikuar si njerëz, jeni një vend i dyshimtë”. Kjo është e papranueshme. Për pjesën tjetër, jemi tërësisht të hapur të ulemi me ekspertët tuaj më të mirë dhe sa u takon ekspertëve BE-ja është plot e përplot me të tillë ekspertë, kështu që nuk do të keni probleme që të gjeni ekspertë për të na ndihmuar dhe ne do të kontrollojmë çdo detaj dhe do të miratojmë ashtu siç kemi miratuar shumë gjëra meqë ra fjala. Është një draft ndryshe nga ai që kishim vite më parë dhe kemi trajtuar pika të rëndësishme që janë ngritur nga BE-ja dhe nga të tjerë në diskutimet informale dhe më lini të jem shumë i qartë: Nuk po kërkojmë mbështetje nga ju, nga të tjerë e jo më nga MoneyVal. Ne e dimë që ju kurrë nuk do të thoni “bëjeni se kjo është një gjë e shkëlqyer për tu bërë”. Ne po kërkojmë vetëm respekt dhe për atë mundësinë e dyshimit, ashtu siç tha dhe miku ynë britanik çka nënkupton që zbatimi do të tregojë se sa të aftë jemi për të bërë saktësisht atë ç’ka është shkruar në ligj dhe ne e meritojmë të na jepet mundësia dhe fakti është që jemi në shtëpinë tonë këtu, jemi në vendin tonë. Është një vend ku jeni të mirëpritur si askund tjetër ndoshta. Është një vend ku nuk kemi sekrete, nuk kemi agjenda që janë ndryshe nga partnerët tanë euro-atlantik, por është vendi ynë dhe është mirë që kjo të mbahet përherë mend. Në kuptimin që ne e mirëpresim këshillën tuaj, e mirëpresim kriticizmin tuaj, e mirëpresim ndihmën tuaj të drejtpërdrejtë, e mirëpresim kontrollin tuaj, monitorimin tuaj, e mirëpresim edhe që ju në kuptimin metaforik të na kritikoni më mënyrë bërthamore, në mënyrë metaforike sepse pjesa e sulmit bërthamor është përdorur në të tjera kuptime këto kohë, kështu që është metaforike, por ju duhet edhe të na respektoni ne. Ne do ta bëjmë këtë. Kemi nevojë për ndihmën tuaj dhe natyrisht do të shohim. Do të ketë gjëra që do të funksionojnë shumë mirë, gjëra që nuk do të funksionojnë aq mirë, por mbetet për tu parë. Një gjë, për atë çka ju ngritët. Ajo çfarë ju ngritët është paksa shumë si të thuash me yçkël. Është mënyra e përsosur e BE-së për t’i thënë gjërat pak me yçkël. Ju thatë ata tatimpagues në BE që duhet të provojnë ligjshmërinë e parave që sjellin këtu. Po sigurisht, po si? Pyetja është “Si?”
Do t’ju them që ata sjellin para këtu, nuk është puna se nuk sjellin para këtu. Ka institucione financiare që nuk janë banka të cilat e bëjnë të mundur që deri në 10 mijë euro t’i të mund t’i dërgosh dhe të mos i thuash askujt asgjë. Thjesht i dërgon dhe nuk e bën një herë. Mund ta bësh dy herë, tre herë, katër herë, pesë herë, shumë herë. Ndërkohë më duhet t’ju them që ka diçka që quhet “kriptomonedhë”. Pra njerëzit, me shumë lehtësi mund t’i këmbejnë paratë e tyre me “kripto” dhe të vijnë me një USB në aeroport e t’i kenë paratë në portofolin e tyre në telefon dhe çfarë të bësh pastaj?
Le të punojmë së bashku për të gjetur rrugën më të mirë për ta bërë këtë dhe le të vazhdojmë atë çka jemi mësuar të bëjmë. Ne punojmë, ju na monitoroni dhe na thoni: “Kjo është mirë, kjo nuk është mirë. Kjo është ajo çfarë na duhet të përmirësojmë”. Por mos na thoni: “As mos guxoni ta bëni këtë sepse kjo nuk është e mirë”, dhe kjo është ajo çfarë dua të them.
Ka edhe një fakt tjetër.
Në total, në bilancin e pagesave të Republikës së Shqipërisë, remitancat e emigrantëve llogariten rreth 700 milionë. E dini sa janë në bankë nga këto 700 milionë? 200!
Tani që flasim, në ndërkohë që bëjmë këtë ushtrim demokratik prej kaq shumë vitesh, 500milionë vijnë nga emigrantët çdo vit, jo nëpërmjet sistemit bankar. Kjo është reflektuar në bilancin e pagesës së Republikës së Shqipërisë. Si e adresojmë ne këtë dhe pse ndodh kjo?
Kjo ndodh për shumë arsye. Patjetër që kjo ndodh dhe për faktin që ne, e thashë dhe më parë, jemi një vend dhe një popull që nuk jemi lindur, të paktën një pjesë e madhe e jona përfshirë dhe mua, nuk jemi lindur në një sistem ku kishte banka. Jemi lindur në një sistem ku bankat konsideroheshin institucione të gjakpirjes, dhe nuk e di si do e përkthejë Eni këtë. Nuk kemi lindur në një sistem ku kishte gjë tjetër përveçse lekëve në xhep dhe kjo është pjesë edhe e mentalitetit. Fakti është që puna në të zezë e emigrantëve, dhe këto 500 milionë hyjnë si produkt i punës në të zezë apo dhe i punës dhe i kursimeve “cash”, jo kursimeve në bankë.
Kjo është gjëja që duhet pasur parasysh dhe ne nuk besojmë që amnistia do ta fshijë komplet këtë, por do ta fusë në një tjetër kanal dhe do ta ngrejë në një tjetër nivel përdorimin e sistemit bankar.
Ne sot kemi akoma, dhe shpresoj që më në fund do t’i japim fund, sistemin e pagesës “cash” të pensioneve. Ne paguajmë “cash” pensionet akoma, për njëmijë e një arsye që mund të thuhen por fakti është që paguajmë “cash”. Besoj do ta zgjidhim që edhe pensionistët e kenë kartën e tyre të dedikuar dhe të mos kenë më lojëra me “cash”.
Ju mjaftoni të shikoni ato statistika që i keni prodhuar vetë si Bashkim Europian, Shqipëria është shumë lart, në krahasim me të dytin në këtë kontinent, për paranë “cash”. Do ta adresojmë këtë apo do rrimë të themi “jo se do luftojmë”, sepse amnistia është një armë jo konvencionale, ka gjithë këto problematika që po diskutojmë.
Gjëja që unë do thosha, duke iu falenderuar që erdhët, duke shpresuar që ata që i ftuam dhe nuk erdhën, herën tjetër do vijnë dhe duke dëshiruar që ky konsultim të mos jetë thjesht një bashkëbisedim televiziv që mbaron këtu, do t’iu lutesha shumë të gjithëve që bujrum, na jepni opinione mbi ligjin jo mbi parimet universale të shkëputura nga ligji. Mbi këtë draft/ligj të gjithë janë të mirëpritur të na japin opinione për secilën pikë dhe ne do bëjmë edhe një diskutim tjetër në fund, pasi të bëjmë diskutime individualisht me të gjitha grupet, me të gjitha kategoritë, me të gjithë partnerët individualisht por ama, mbi ligjin. Fletë-rrufe dhomash nuk na bëjnë asnjë punë.
Kjo iniciativë nuk do kthehet mbrapa. Kjo iniciativë do shkojë në parlament dhe ne do ta mbrojmë deri në fund sepse këtë kemi marrë përsipër të bëjmë dhe këtë na kanë thënë 66% të shqiptarëve që kemi pyetur me zarfe anonimë, derë më derë, në të gjithë Shqipërinë. Gjysmë milioni pothuajse shqiptarë kanë kthyer përgjigje. Mund të kthenin të gjithë, një pjesë nuk e kanë parë të arsyeshme të kthejnë përgjigje, një pjesë e kanë parë të arsyeshme të kthejnë përgjigje. Kanë kthyer 66% përgjigje që “po, duhet të bëhet kjo gjë”, për shqiptarët këtu dhe për emigranët. Ne këtë gjë do ta çojmë përpara dhe shpresojmë të arrijmë të gjejmë mbështetjen e plotë që ky ligj ka nevojë në parlament.
Diskutime për ligjin me ekspertët e BE-së, me ekspertët e tjerë të të gjithë vendeve, me ekspertë të Holandës, që është një vend posaçërisht i rëndësishëm për ne edhe për marrëdhëniet shumë të mira që kemi krijuar por edhe për betejat e përbashkëta që kemi kundër krimit të organizuar dhe organizatave kriminale që operojnë në Holandë dhe që kanë në përbërjen e tyre dhe individë të botës shqiptare të krimit, ju lutem na jepni këshillat, sugjerimet, argumentet tuaja.
Natyrisht, një ligj që t’i akomodojë të gjitha dhe të gjithë nuk është shpikur akoma, por ne do bëjmë maksimumin që të akomodojmë maksimumin dhe pastaj sfida jonë do jetë implementimi i këtij ligji. Tek implementimi, i kemi të ndara punët. Ne punojmë, ju kontrolloni. Ne djersitim, ju na tregoni se sa vlen djersa jonë. E kemi zgjedhur këtë derisa të bëhemi dhe ne si ju dhe pastaj të kontrollojmë ne të tjerët.
Shumë faleminderit!